โดย นางสาววีรยา แสวงทรัพย์
บทคัดย่อ
การศึกษาเรื่องลายไทยบนเครื่องเบญจรงค์สมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้นที่ผลิตในประเทศจีน มีวัตถุประสงค์เพื่อค้นหาความเป็นมาและการผสมผสานกันของลวดลายเบญจรงค์ไทยจีน และจัดหาภาพแบบลวดลายเบญจรงค์ไทย รวบรวมข้อมูลที่เกี่ยวข้องในด้านประวัติศาสตร์และศิลปะบนเครื่องถ้วยไทยจีน นำมาใช้การวิเคราะห์จากลวดลายบนเครื่องเบญจรงค์ไทยและเครื่องถ้วยจีนในภาพถ่ายจากหนังสือ โดยสามารถเปรียบเทียบให้เห็นถึงความเปลี่ยนแปลงไปของลวดลายบนเครื่องเบญจรงค์ไทยที่ได้รับอิทธิพลตามแบบศิลปะของจีน
ผลการศึกษาพบว่า
- เครื่องเบญจรงค์เป็นศิลปะไทย-จีนที่มีเอกลักษณ์ความเป็นไทยมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาโดยในสมัยแรกนี้ลวดลายของเครื่องเบญจรงค์ได้รับอิทธิพลตามแบบศิลปะของจีน มีการประยุกต์ลวดลายแบบจีนร่วมกับแบบของไทย ต่อมาในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้นนั้นประเทศไทยได้มีความสัมพันธ์กับประเทศจีนทางด้านศิลปะการออกแบบลวดลาย ความประณีตและกระบวนการผลิต อีกทั้งในช่วงสมัยนั้นช่างไทยยังไม่มีความชำนาญมากพอในการทำเครื่องปั้นดินเผา แต่ช่างไทยมีความคิดในการออกแบบลวดลายที่มีเอกลักษณ์อย่างไทย จึงส่งแบบและลวดลายไปให้กับช่างจีน พอช่างจีนผลิตเครื่องเบญจรงค์ออกมาแล้วสิ่งที่แสดงให้เห็นคือ ความไม่เข้าใจในลวดลายไทยของช่างจีนเมื่อผลิตออกมาแล้ว ลวดลายของไทยจึงเกิดผิดเพี้ยนไปจากเดิม มีศิลปะของจีนเข้ามาผสมผสานด้วย ทำให้ช่วงสมัยนั้นได้รับอิทธิพลทางด้านศิลปะและวัฒนธรรมของประเทศจีนมาเป็นจำนวนมาก
- เครื่องถ้วยจีนในสมัยราชวงศ์หมิงและราชวงศ์ชิง นำมาเป็นพื้นฐานข้อมูลในการวิเคราะห์เปรียบเทียบเรื่องการผสมผสานกันระหว่างศิลปะไทยจีน และการได้รับอิทธิพลในด้านศิลปะของจีนเรื่องการลงลวดลายบนเครื่องเบญจรงค์ไทยที่นำไปผลิตที่ประเทศจีน ผู้วิจัยได้หยิบยกประวัติศาสตร์บางส่วนที่เกี่ยวข้องกับเครื่องถ้วยจีนในสมัยราชวงศ์หมิงและราชวงศ์ชิงที่สามารถแสดงให้เห็นว่าเครื่องถ้วยจีนต้นแบบมีพื้นฐานทางด้านศิลปะและมีความเป็นมาเช่นไร เครื่องถ้วยจีนในสมัยราชวงศ์หมิงมีความเป็นเอกลักษณ์และมีความสวยงดงาม เครื่องถ้วยในสมัยราชวงศ์หมิงนั้นส่วนใหญ่จะเป็นเครื่องปั้นดินเผาแบบเครื่องกระเบื้อง (Porcelain) ซึ่งต่อมาในสมัยราชวงศ์ชิงนั้นได้ส่งเสริมการผลิตเครื่องถ้วยเป็นจำนวนมากทำให้ลักษณะบางอย่างขาดไป ดูขาดเอกลักษณ์อย่างที่เคยมีและเป็นที่ชื่นชมอย่างมากของสมัยราชวงศ์หมิง ซึ่งจะสะท้อนให้เห็นถึงรสนิยมที่เปลี่ยนไป โดยทั่วไปจากลวดลายที่เขียนจะแสดงให้เห็นถึงความงามสง่าและมักจะทำขึ้นซ้ำๆ กัน
ดาวน์โหลด บทความวิจัย
