นางสาวบุษกร บูรณะโอสถ
บทคัดย่อ
บทความวิจัยฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาทัศนะของชาวญี่ปุ่นเกี่ยวกับความหมายของการเป็นครอบครัว ความเป็นสามีภรรยาและความเป็นพ่อแม่ ผ่านภาพยนตร์เรื่อง Shoplifters (2018) ของฮิโรคาสุ โคเรเอดะ โดยวิเคราะห์จากเนื้อหาที่นำเสนอในภาพยนตร์เรื่องดังกล่าวเป็นหลัก
ผลการศึกษาพบว่า ความเป็นครอบครัว ความเป็นสามีภรรยาและความเป็นพ่อแม่นั้น ถูกนิยามขึ้นตามบรรทัดฐานความคิดของคนในสังคม ซึ่งจะมีความแตกต่างกันไปตามบริบท โดยรัฐสามารถนำนิยามเหล่านั้นมาเป็นข้อสนับสนุนในการเข้าแทรกแซงความสัมพันธ์ของแต่ละครอบครัวและจัดระเบียบความสัมพันธ์ดังกล่าวเพื่อให้ง่ายต่อการปกครองได้ตามต้องการ ภาพยนตร์เรื่อง Shoplifters ได้ตั้งคำถามต่อคำนิยามของครอบครัวในสังคมสมัยใหม่ โดยทำให้เห็นว่า การเป็นครอบครัว รวมทั้งการเป็นพ่อแม่และสามีภรรยาในสังคมสมัยใหม่นั้น มีความหมายที่ไม่แน่นอน พร้อมตั้งคำถามว่าอะไรคือปัจจัยที่สำคัญที่สุดในการกำหนดความหมายความสัมพันธ์ภายในครอบครัว ระหว่าง (1) ความสัมพันธ์ทางใจ เช่น การดูแล ใส่ใจ มอบความรัก ความอบอุ่นและความเข้าใจระหว่างสมาชิก หรือ (2) ความสัมพันธ์ทางสายเลือดอย่างที่รัฐหล่อหลอมปลูกฝังให้คนในสังคมคล้อยตามและยึดถือสืบต่อกันมา ภาพยนตร์เรื่องนี้ชี้ว่า ความสัมพันธ์ทางสายเลือดไม่สามารถรับประกันคุณภาพชีวิตและจิตใจของสมาชิกในครอบครัวได้ แต่การมอบความรัก ความอบอุ่น ใส่ใจต่อความรู้สึกของกันและกัน สามารถทำให้สมาชิกในครอบครัวมีพื้นฐานจิตใจที่ดี นำมาซึ่งความสามารถในการแยกแยะผิดชอบชั่วดีและกลายเป็นประชากรที่มีคุณภาพในอนาคตได้