นางสาวกฤติยา สุวรรณภาภรณ์
บทคัดย่อ
บทความวิจัย “โลลิต้า : แฟชั่นสตรีชั้นสูงจากยุโรปสู่สตรีทแฟชั่นในญี่ปุ่น”มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการรับอารยธรรมตะวันตกของญี่ปุ่น เพื่อศึกษาแนวคิดเรื่องการแต่งกายที่เกิดการเปลี่ยนแปลงของชาวญี่ปุ่น อีกทั้งเพื่อศึกษาการส่งออกวัฒนธรรมป๊อบ (Pop culture) ของญี่ปุ่นออกไปสู่ตลาดโลก โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยทางประวัติศาสตร์ โดยศึกษารวบรวมข้อมูลจากเอกสารชั้นรองที่เกี่ยวข้อง กับหัวข้อทั้งภาษาไทยและภาษาต่างประเทศ และนำเสนอในลักษณะพรรณนาวิเคราะห์
ผลการศึกษาพบว่า แฟชั่นโลลิต้าสะท้อนการเปลี่ยนแปลงทางสังคมของญี่ปุ่นตั้งแต่ทศวรรษ 1980 หลังจากที่ผู้หญิงขึ้นมาเป็นกลุ่มประชากรใหม่ที่มีบทบาททางเศรษฐกิจ ทำให้ค่านิยมต่อการแต่งกายเปลี่ยนแปลงไป ไม่อยู่ในกรอบค่านิยมด้านการแต่งกายแบบเดิมอีกต่อไป รวมถึงเพื่อให้สอดรับกับบทบาทนอกบ้านของผู้หญิงญี่ปุ่นด้วย ต่อมาเมื่อเกิดวิกฤตการณ์เงินในเอเชียระหว่างทศวรรษ 1990 ผู้หญิงญี่ปุ่นบางกลุ่มได้ลุกขึ้นมาสรรค์สร้างกระแสแฟชั่นใหม่ที่เป็นขบถต่อค่านิยมทางความงามของเครื่องแต่งกายแบบเดิม แฟชั่นโลลิต้าจึงถือกำเนิดและเป็นที่นิยมในญี่ปุ่น ก่อนจะกลายเป็นกระแสการแต่งกายที่มีอิทธิพลไปทั่วโลก ทางรัฐบาลญี่ปุ่นจึงเล็งเห็นความสำคัญตรงนี้และพยายามส่งออกแฟชั่นโลลิต้าให้เป็นหนึ่งในสินค้าภายใต้นโยบาลคูล เจแปน (Cool Japan) ทว่า งานวิจัยชิ้นนี้เห็นว่า นโยบายไม่ประสบความสำเร็จเท่าที่ควร เนื่องจากในเวลาต่อมา กระแสมินิมอลลิสม์ (minimalism) กลายเป็นกระแสหลักในสังคม ขณะที่แฟชั่นโลลิต้ากลายเป็นแฟชั่นของคนเฉพาะกลุ่มและไม่มีบทบาททางวัฒนธรรมกระแสหลักอีกต่อไป อย่างไรก็ตาม แฟชั่นโลลิต้ายังมีอิทธิพลภายนอกประเทศญี่ปุ่น