ภาพพิมพ์ชุดร้อยบทกวีของอุตะงะวะ คุนิโยะชิ

นางสาวแสงเทียน เชาวนาสัย

บทคัดย่อ

บทความวิจัย “ภาพพิมพ์ชุดร้อยบทกวีของอุตะงะวะ คุนิโยะชิ” มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษารูปแบบและแนวความคิดในภาพพิมพ์ชุดร้อยบทกวีของอุตะงะวะ คุนิโยะชิ ลักษณะเฉพาะของผลงาน รวมถึงศึกษาประวัติความเป็นมาของบทกลอนในหนังสือรวมกลอนเฮียะกุนินอิฌฌุที่อุตะงะวะ คุนิโยะชินำมาดัดแปลงเป็นภาพพิมพ์ โดยศึกษาจากภาพพิมพ์ชุดร้อยบทกวีทั้งหมด 58 ภาพ ร่วมกับศึกษาตัวบทกลอน บทวิเคราะห์ และอัตถชีวประวัติของกวีที่เกี่ยวกับบทกลอนในหนังสือรวมกลอนเฮียะกุนินอิฌฌุ รวมถึงตำนานมุขปาฐะต่าง ๆ ที่มีความเกี่ยวข้องกับภาพพิมพ์ในภาพพิมพ์ชุดร้อยบทกวีนี้

ผลการศึกษาพบว่า ภาพพิมพ์ชุดร้อยบทกวีของอุตะงะวะ คุนิโยะชิภาพพิมพ์ชุดร้อยบทกวีของอุตะงะวะนั้น บางส่วนมีลักษณะคล้ายกับภาพจากบันทึกซุเอะ (図絵) หรือเมะอิโฉะซุเอะ (名所図会) ทั้งหมด 6 เล่มด้วยกัน ภาพพิมพ์ชุดนี้มีลักษณะเด่น คือ ภาพส่วนใหญ่จะปรากฏกวีเจ้าของกลอนบทนั้นอยู่ในภาพ ส่วนภาพที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับกลอนนั้นมีอยู่ แต่ก็มีจำนวนน้อยกว่าภาพกวี นอกจากนี้ยังมีภาพบางส่วนที่ไม่มีความเกี่ยวข้องกับบทกลอน กวี คำอธิบายกลอน หรือเกี่ยวข้องในทางอ้อมอยู่เล็กน้อย ทั้งนี้ยังมีการนำเอาตำนาน เรื่องเล่า และอัตชีวประวัติของกวีอันได้รับแรงบันดาลใจจากกลอนบทนั้นมาสร้างสรรค์ผลงานภาพพิมพ์ชุดนี้ด้วยเช่นกัน ดังนั้นจึงสามารถแบ่งลักษณะของภาพพิมพ์ในชุดภาพพิมพ์นี้ได้ดังนี้ คือ ภาพพิมพ์ที่เป็นภาพกวี ภาพพิมพ์ที่เป็นภาพกวีและลักษณะเด่นของกวี ภาพพิมพ์ที่เป็นภาพกวีท่ามกลางฉากในบทกลอนของตน ภาพพิมพ์ที่เกี่ยวข้องกับบทกลอนโดยไม่ปรากฏกวีในภาพ ภาพพิมพ์ที่ไม่เกี่ยวข้องกับบทกลอนและกวี